پای چاپ افست چگونه به ایران باز شد؟

اولین ردپاهای حضور چاپ افست در ایران با تکنیک لترپرس بود

بله قدم‌هاى نه چندان استوار چاپ افست توسط لترپرس برداشته شد.جالب است بدانید، معروفترین دستگاه‌هاى چاپ افست، محصول کارخانه‌هاى هايدلبرگ(که اکنون از غول‌های بزرگ صنایع چاپ در دنیا محسوب می‌شود) و (رولند) آلمان غربى و (پلانتا) آلمان شرقى است که بين سال‌هاى ۱۳۱۸ – ۱۳۱۷هـ.ش. برابر با ۱۹۳۹ ميلادى به ايران وارد شد. از جمله کارخانه‌هاى مشهور ديگر که بعدا صاحب بازار در ایران شدند و نمايندگى دارند عبارتند از ‘سولنا’ سوئد، ‘هارس’ انگلستان، ‘کلرمتال’ سوئيس، ‘رومايو’ چک واسلواکي، ‘مرسدس’ آلمان، ‘رتاپرينت’ آلمان و ‘ساکورائي’ ژاپن.

اولین چاپخانه ای که در ایران کار با ماشین چاپ افست را آغاز کرد

طبق اسناد تاریخی اولين چاپ‌خانه‌اى که در ايران مجهز به ماشين افست شد، چاپ‌خانه مجلس بود که يک ماشين چاپ افست ساخت آلمان با مارک پلانيت بين سال‌هاى ۱۳۱۸ – ۱۳۱۷هـ.ش. برابر با ۱۹۳۹ ميلادى خريدارى کرد. منبع تغذیه اين ماشين با ژنراتورهاى مجلس کار مى‌کرد و در ابتدا فقط برای چاپ نمبر از آن استفاده میشد.

پنج چاپخانه اولی که با چاپ افست مطرح شدند

از آنجایی که چاپ شناسنامه در سال ۱۳۲۰ تازه رواج پیدا کرده بود، چاپ‌خانه رنگين با چاپ افست شروع به‌چاپ شناسنامه برای متقاضیان کرد . در سال ۱۳۲۷ چاپ‌خانه بانک ملى ايران ماشين افست پلانتا را خريدارى نمود و چاپخانه ی بعدی، چاپ‌خانه اطلاعات بود که در سال ۱۳۲۸ يک افست يک برگى خريدارى کرد. پس از مدتى يک ماشين دو ورقى خريد که براى نشريه اطلاعات و ماشين سوم براى چاپ پوسترهاى سينمائى و تجارى به‌کار مى‌رفت. چاپ‌خانه بزرگ افست در سال‌هاى ۱۳۳۸ و ۱۳۳۷ براى چاپ کتاب‌هاى درسى تأسيس شد. چاپ‌خانه کيهان در سال ۱۳۳۷ داراى ماشين افست شد و از سال ۱۳۴۲ چاپ‌خانه‌هاى ديگرى با سرمايه‌هاى شخصى شروع به‌کار کردند. در حدود سال‌هاى ۱۳۱۴ روزنامه اطلاعات ماشين روتاتيو را به‌کار برد و بعدها روزنامه کيهان، آيندگان و پست تهران صاحب ماشين روتاتيو شدند.

اولین چاپخانه سهامی عام ایران

طبق گزارشی که در یکی از شماره‌های قدیمی روزنامه اطلاعات در تابستان ۱۳۳۷ نوشته شده، نخستین شرکت چاپ افست ایران در تیرماه ۱۳۳۶ با یک هزار سهم ۱۰۰۰ تومانی که سهامداران آن اغلب ناشران بودند، در خیابان ۳۰ تیر (قوام‌السلطنه سابق) فعالیت خود را آغاز کرد.

در آن سال‌ها که شرکت افست آغاز به کار کرد چاپ در کشورمان وضعیت چندان مناسبی را تجربه نمیکرد و این شرکت با حرکتی جسورانه در آن روزگار با آوردن جدیدترین و پیشرفته‌ترین فناوری روز صنعت چاپ، زمینه‌های ایجاد یک تحول بزرگ را در صنعت چاپ کشورمان به‌وجود آورد و بدین ترتیب تحول، چشمگیری در صنعت چاپ کشورمان رخ داد و زمینه چاپ هماهنگ و جدید کتاب‌های درسی در تیراژهای میلیونی برای نخستین بار فراهم شد و سه سال بعد به محل بزرگ‌تری در خیابان گوته تهران (که اکنون شهید احمدی نام دارد) منتقل شد.

در این گزارش آمده است که در آغاز کار شرکت افست، تولید و چاپ با ۴ ماشین افست تک رنگ با اندازه‌های ۹۲/۵ در ۱۱۳ سانتیمتر و یک دستگاه دوربین کلیمش ریلی امکان‌پذیر شد و چندی بعد ۴ ماشین دو رنگ ۴/۵ ورقی، ۲ ماشین رولند فاوریت (دوورقی)، یک ماشین تا کن دستی کاغذ و یک دستگاه حروف‌چینی مونوفتو به آن اضافه شد. در آن روزهایی که چاپخانه افست از خیابان قوام‌السطنه به خیابان گوته انتقال یافت.

اشتباهی که باعث تولد چاپ افست شد.